Wat is hoogsensiviteit (HSP) en hoe herken je het?
Twintig jaar geleden publiceerden de Amerikaanse psychologen Art en Elaine Aron voor het eerst een artikel over hoogsensiviteit. Destijds had nog bijna niemand van deze aandoening gehoord, maar tegenwoordig is dat wel anders. Onderzoekers en gedragsgenetici stellen dat ongeveer 20 procent van de bevolking er in meer of mindere mate kampt met hoogsensitiviteit. Wat is het precies en wat zijn de kenmerken?
Wat is hoogsensiviteit?
In onze drukke maatschappij krijgen mensen te maken met allerlei prikkels op zowel fysiek, emotioneel als mentaal gebied. De hersenen zijn in staat om al deze indrukken te verwerken. Daar is echter minder sprake van bij een persoon die hoogsensitief is. Hij of zij neemt prikkels of indrukken zeer intensief waar. Dit beïnvloedt het empathisch vermogen. Een hoogsensitief persoon vindt het bijvoorbeeld lastig om zich in te leven in de gevoelens van een ander. Waar de ander behoefte aan heeft is voor hem of haar niet geheel duidelijk, wat de communicatie aanzienlijk bemoeilijkt. Daardoor is het voor een hoogsensitief persoon niet altijd gemakkelijk om volledig te functioneren in de maatschappij. Andere kenmerken van hoogsensitieve personen zijn onder andere:- Uitgeput na sociaal contact
- Vaak een opgejaagd gevoel
- Slecht tegen kritiek kunnen
- Houdt niet van harde geluiden
- Heeft scherpe zintuigen
- Is zeer creatief
- Houdt van rust
Minder filters om indrukken te verwerken
Hoogsensitiviteit heeft waarschijnlijk altijd bestaan. De term zelf wordt echter pas sinds enkele jaren gebruikt. In het verleden sprak men eerder over ‘gevoeligheid’, ‘kwetsbaarheid’ of ‘introversie’. Toch is het echt heel wat anders om hooggevoelig te zijn in deze gehaaste samenleving vol prikkels. Zo kan het voor iemand met deze aandoening al lastig zijn om televisie te kijken of de krant te lezen. Dit komt door het feit dat een persoon met deze aandoening minder ‘filters’ in de hersenen heeft om alle indrukken, zowel positief als negatief, te verwerken.Hoe uit hoogsensiviteit zich?
Omdat de hersenen minder in staat zijn om prikkels te verwerken kan een persoon met hoogsensiviteit snel uitgeput raken. Hij of zij is vaak overgevoelig voor veel geluid en/of drukte en raakt daardoor sneller geïrriteerd of boos dan iemand die deze aandoening niet heeft. Wanneer dit te vaak gebeurt kunnen er klachten zoals chronische vermoeidheid ontstaan. Ook de kans op een burn-out of depressie is bij personen met HSP groter.Positieve en negatieve kanten van HSP
Helaas wordt hoogsensiviteit in de Westerse maatschappij niet altijd goed herkend. Personen met HSP hebben dan ook vaak de neiging om zichzelf ‘weg te cijferen’ omdat ze niet als ‘apart’ gezien willen worden. Hun problemen verergeren daardoor alleen maar. Therapie kan ervoor zorgen dat een hooggevoelig persoon beter prikkels kan verwerken en zich beter gaat voelen. Bovendien ontdekt hij of zij op die manier ook de positieve kanten van deze aandoening. Zo geniet iemand met HSP vaker intens van mooie beelden en kleuren en pikt hij sneller signalen en details op dan een gemiddeld persoon.
