Wat is een burnout en hoe herken je het?

Het is een term die je steeds vaker tegenkomt in Nederland: de burn-out. Uit onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat één op de tien werkenden de afgelopen jaren burn-out verschijnselen heeft gehad. Dit komt neer op maar liefst 700.000 werkende Nederlanders, zowel mannen als vrouwen. Wat houdt het precies in en hoe herken je een burn-out?

Wie lijdt aan een burn-out heeft een energiestoornis door overmatige stress en overbelasting. Het leidt tot emotionele uitputting waardoor iemand zich extreem vermoeid voelt. In feite is de innerlijke ‘batterij’ op en kan het zonder hulp niet meer worden opgeladen. De hoofdoorzaak van een burn-out is langdurige overbelasting op het werk. Deze stoornis is dan ook niet hetzelfde als overspannenheid of depressie. Een andere mythe over de burn-out is dat het een modern verschijnsel is. Wie het nieuws in de gaten houdt denkt dat de klachten ontstaan door toenemende werkdruk en een maatschappij die steeds meer van mensen vereist. In werkelijkheid bestaat de burn-out al sinds de jaren zeventig, al werd er in die periode waarschijnlijk minder over gesproken.

Extreme vermoeidheid is een van de klachten waar je een burn-out aan herkent. Er kan echter ook sprake zijn van andere verschijnselen, zoals negativiteit, afstandelijkheid en cynisme. Iemand is bijvoorbeeld erg onzeker over zijn of haar prestaties en spreekt telkens negatief over zichzelf. Ook heeft hij of zij vaak een afstandelijke en kille houding tegenover andere personen, bijvoorbeeld collega’s op het werk.

Een burn-out is vaak werkgerelateerd. Je kunt het bijvoorbeeld krijgen na een langdurige en stressvolle periode waarin er bijvoorbeeld een belangrijke opdracht gedaan moet worden.  Stress is een hele normale menselijke reactie. Wanneer er sprake is van een stressvolle situatie gaat de bloeddruk en hartslag van het lichaam omhoog. Ook spannen de spieren zich aan en wordt er meer cortisol geproduceerd. Dit is een hormoon dat er voor zorgt dat iemand zich aan kan passen aan stress. Als het cortisolniveau langere tijd veel te hoog blijft draait het stressregelsysteem in de hersenen als het ware ‘overuren’. Op een gegeven moment kunnen de hersenen dit niet goed meer aan, met een burn-out als resultaat.

Een burn-out kan om allerlei redenen ontstaan. Zo kan een ingrijpende gebeurtenis op het werk zorgen voor veel stress. Dit is een grote emotionele belasting en dit heeft een negatieve impact op de geestelijke toestand van een persoon. Ook vinden sommige werknemers het lastig om werk en privé met elkaar te combineren, waardoor ze oververmoeid raken. Ook de volgende redenen vergroten het risico op een burn-out: 

Er is soms ook verwarring over deze stoornis. Omdat het vaak werkgerelateerd is begrijpt niet iedereen dat iemand bijvoorbeeld wél de energie heeft om in zijn vrije tijd dingen te doen. Toch is daar in de praktijk vaak sprake van. De energie om op het werk actief aan de slag te gaan is er niet meer, maar in het privé leven kunnen er ook tijdens een burn-out wel degelijk activiteiten worden ondernomen.